حقایقی درباره انجیل جعلی برنابا بخش اول

1. اهمیت انجیل برنابا

انجیل موسوم به انجیل برنابا حدوداً در حدفاصل سده 14 و 16 پس از میلاد شکل گرفت. این انجیل در دو نسخه، اسپانیایی و ایتالیایی (اما نه به یونانی، نه به لاتینی و نه به عبری) موجود است. این کتاب برای جهان مسیحیت تقریباً هیچ اهمیتی نداشته است، زیرا بنا به برداشت غیراسلامی، در رده مجموعه ای از اناجیل جعلی قرار دارد که به هیچ وجه نمی توان مدعی موثق بودن آن شد.

چرا این کتاب که شامل مجموعه ای آموزه های تحریف شده از اظهارات کتاب مقدس است، از نظر جهان اسلام تا این حد اهمیت یافته است؟ قصد از آوردن توضیحات زیر، پاسخ دادن به این پرسش و همزمان نشان دادن دلایل مربوط به آن است که به چه علت هیچ خواننده مطلع و هوشیاری نمی تواند ادعای موثق بودن این انجیل را بپذیرد.

متنی که در اینجا به عنوان پاسخ می آوریم، تاحدود بسیاری تلخیص و گاه و بیگاه شکلی اندکی تغییرداده شده از متن ذیل است: «درس شماره 20: انجیل برنابا درمقام نمونه ای از تناقضات مسیحی – اسلامی» اثر کریستیانه شیرماخر، دانشمند صاحبنام علوم دینی. رجوع کنید به: کریستیانه شیرماخر، اسلام 2 (نوی هاوزن/ اشتوتگارت: هنسلر، 1994، صفحه 289-268. شابک 1-2133-7751-3.

بی شک نخستین بار نویسندگان اروپایی در قرن 18 بودند که از متن انجیل برنابا تحت عنوان انجیل برنابا نام بردند و این کتاب بعدها در خلال سده های 19 و 20 به عاملی برای بحث و اختلاف نظر میان اسلام و مسیحیت تبدیل شد. در حالی که غیرمسلمانان انجیل برنابا را تقریباً سراسر جعلیات برخاسته از دوران گذر مربوط به اواخر قرون وسطی تا عصر جدید می خوانند، مسلمانان، صرفنظر از استثناهایی نادر، این انجیل را تنها انجیل راستین موجود از عیسی مسیح از سده نخست پس از میلاد دانسته اند. سندیت انجیل برنابا تا به امروز یکی از نکات مورد جدل میان مسیحیان و مسلمانان در برخی کشورهای اسلامی بوده است.

تا به امروز روشن نبوده است که انجیل برنابا در چه شرایطی، به چه نیتی و از سوی چه کسی تألیف شده است. ساده ترین پاسخ، به پرسش مربوط به زمان تألیف این کتاب مربوط می شود. نشانه های متعددی دال بر آن است که این کتاب در حدفاصل سده 14 و 16 پدید آمده است. پاسخ به پرسش مربوط به نیت و شرایط نگارش این انجیل دشوارتر است. غیرمسلمانان اغلب معتقد بوده اند که فردی سابقاً مسیحی که به اسلام گرویده و از این رو هم با مسیحیت و هم با اسلام آشنایی داشته، این انجیل را تألیف کرده است.

در نقطه مقابل، بیشتر مسلمانان از سده 19 به این سو، معتقد بوده اند که این انجیل یک «انجیل راستین» مربوط به عیسی مسیح است که برخلاف چهار انجیل «جعلی» دیگر، شامل «حقیقت عینی» - یعنی آموزه های اسلام – است. نویسندگان مسلمان می کوشند، حقانیت انجیل برنابا را به این ترتیب به اثبات برسانند که آثار و پیشینه های این متن را در تاریخ اولیه کلیسای مسیحی جست و جو کنند. به اسناد و مدارک متعددی مربوط به تاریخچه کلیسا در صدر مسیحیت اشاره می شود تا اثبات گردد که مولف این انجیل با نگارنده این اسناد و مدارک اولیه یکی بوده است. 

این اسناد و مدارک عبارتند از رساله کوتاه برنابا (این رساله فقط شامل 21 فصل کوتاه است)، اسناد و مدارک برنابا (اثری متعلق به قرن 5 به زبان یونانی که به غلط به برنابا نسبت داده شده است)، CODEX Barocci 39 (یک متن کوتاه ناتمام)، „Decretum Gelasianum de libris recipiendis et non recipiendis“ (از قرن چهار و پنج پس از میلاد) که از انجیلی به نام انجیل برنابا نام می برد و «فهرست 60 کتاب قانونی» (از قرن 7 و 8). با این حال هیچ یک از اسناد و مدارک و همچنین تاریخچه کلیسای اولیه مسیحیان به طور کلی به هیچ وجه اشاره ای به آن ندارند که زمانی ارتباطی با آن انجیل برنابایی وجود داشته است که امروزه اختلاف نظرهای مسیحیان و مسلمانان حول محور آن می گردد.

2. محتوای انجیل برنابا

امروزه فقط دستنوشته کاملی به زبان ایتالیایی مشتمل بر 222 فصل وجود دارد، یعنی نسخه 2662 که در کتابخانه ملی اتریش قرار دارد و عنوان ایتالیایی آن عبارت است از: Vero euangelio di essu chiamato chrissto nouo profete mandato da DIO modo seconda la descritione di barnaba apostolo suo. این نسخه دارای تقدیم نامچه یوهانس فریدریش کرامر به تاریخ 20/6/1713 به شاهزاده اوژن اهل ساووی است. ما در سطوری که در پی می آید پیوسته به نسخه و ترجمه موثق این دستنوشته از لُنسدال و لاورا راگ (ناشر)، انجیل برنابا، ترجمه از ایتالیایی در کتابخانه سلطنتی وین، آکسفورد: کلارندون پرس، 1907 اشاره می کنیم.

انجیل برنابا که عناصر یهودی، مسیحی و اسلامی در آن یکجا گردآمده اند، حکایت زندگی عیسی مسیح و شاگردانش را از زمان بشارت تولد عیسی تا زمان مرگش توصیف می کند، مرگی که این انجیل به آن روایتی را می بخشد که اغلب در توصیفات مصلوب شدن از دیدگاه اسلامی یافت می شود: نه عیسی، بلکه یهودا بر صلیب جان می سپارد.

انجیل برنابا درباره فرار والدین عیسی به مصر، سفرها، معجزات، تمثیل ها و تعالیم عیسی گزارش می دهند، همچنین از شام آخر، خیانت، محاکمه، مصلوب شدن یهودا و عروج عیسی به آسمان. بخش اعظم انجیل برنابا به عملکرد آموزشی او و بویژه رهنمودهای او به شاگردانش اختصاص دارد.